Firdevs-i a'la cennetin hangi mertebesidir?, Hadisde bulunan "firdevs-i a'la" tabiri ne demektir?, Cennet içinde ayrı bir yermi?

ويبقى ذكر اللّٰه هو الأجمل,;, لاَإِلَهَ إِلَّا اللّٰهُ مُحَمَّدُُ رَسُولُ اللّٰهِ,;, الَّلهُمَ صَلِّ عَلَى الْحَبِيبِ المُصْطَفَى سَيِّدِناَ مُحَمَّدٍ الذِي بِبَرَكَةِ الصَّلاَةُ والسَّلامُ عليْه يَجْلُو كُلَّ هَمٍّ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ، الْأَبْرَارِ الكِرَامِ الطَّيبين، وسلم تسليما

Firdevs-i a'la cennetin hangi mertebesidir?

Hadisde bulunan "firdevs-i a'la" tabiri ne demektir? Cennet içinde ayrı bir yer mi?

Cevap:

Firdevs: Lügatte; Her çeşit bitkiyi cem eden bahçe, bostan. Üzüm asmalarının bulunduğu bahçe. Cennet, Cennette altıncı kat.

Hz. Enes (ra) anlatıyor: "Ümmü Hârise (ra), Resûlullah'a (asm) geldi ve:

"Ey Allah'ın Resulü! Bana Hârise'den haber ver!" dedi. 
-Harise, Bedir günü isabet eden serseri bir ok sebebiyle ölmüştü.- (Kadın devamla): 

"Eğer cennetteyse sabredeceğim, değilse (dünya evinde olduğum müddetçe) ağlamaya devam edeceğim" dedi.

Aleyhissalâtu vesselâm:

"Ey Ümmü Hârise! [Cennetin tek bir bahçe olduğunu mu sanırsın?] Cennette bahçeler var. Senin oğlun ise, Firdevs-i a'lâ'ya kondu" buyurdular. 

[Bunun üzerine kadın gülerek geri döndü.]" 


[Buhârî, Cihad 14, Megâzî 9, Rikâk 51; Tirmizî, Tefsir, Mü'minun, (3173).]

Ubade İbnu's-Samit (ra) anlatıyor:

"Resulullah (asm) buyurdular ki:

"Cennette yüz derece vardır. Her bir derecenin diğer derece ile arası, sema ile arz arası kadar geniştir. Firdevs bunların en yukarıda olanıdır. Cennetin dört nehri buradan çıkar. Bunun üstünde Arş vardır.

Allah'tan cennet istediğiniz vakit Firdevs'i isteyin." [Tirmizî, Cennet 4, (2533).]

Hadislerde cennetin çeşitli dereceleri olduğu belirtildiği gibi, Firdevs cennetinin en üst tabakayı teşkil ettiği de belirtilmektedir. Firdevs cenneti hepsinin yukarısında, hepsinden üstün olduğu için Allah’tan

öncelikle bunun taleb edilmesi tavsiye edilmiştir. (Kütüb-i Sitte)

İnsanların dünyada elde ettikleri makamlarına göre Allah (cc) ahirette farklı cennet tabakaları yaratmıştır. Cennet'in birçok tabakası vardır. Ayetlerde adları geçen Cennet tabakaları, Cennet'in en

yüksek tabakalarıdır. Çünkü bu tabakalarda da birçok tabaka vardır. Nitekim Allah Teâlâ'nın Nâim Cennetleri veya "Firdevs Cennetleri" şeklindeki çoğul ifade eden ayetleri buna delildir. Ayrıca Ümmü Hârise hadisinde bu gerçek Hz. Peygamberin dilinden ifade olunmuştur. 

Ümmü Harise Bedir'de şehit olan çocuğu hakkında Hz.Peygamber'den bilgi almak üzere gelmiş ve

ona Rasûlullah birçok Cennet olduğunu belirterek, çocuğunun da "Firdevs-i Â'lâ'da" olduğunu söylemek suretiyle teselli etmiştir (Mansur Ali Nâsıf, et-Tâcü' el-Câmi' li'l-Usul, fi Ahadisi'r-Rasûl, Istanbul (t.y.), V, 4033).

Buhârî'nin bir rivayetinde Hz. Peygamber, Allah yolunda savaşan mücâhidler için Cennet'te yüz derece (tabaka) hazırlandığını ve iki derecenin arasının yerle gök arası gibi olduğunu haber vermekte ve sözlerine devamla "Allah'dan istediğiniz zaman Firdevs'i isteyin... Çünkü Firdevs, Cennet'in ortası ve Cennet'in en yükseğidir (...). Firdevs'ten Cennet nehirleri doğar" buyurmaktadır. (Buhârî, Cihad 4)

Aynî, "Firdevs, Cennetin ortasıdır (vasatıdır)." cümlesini, Cennet'in en iyi yeri veya üstünü (efdali) olarak yorumlar ve bu görüşüne "Böylece sizi en hayırlı bir ümmet kıldık" (el-Bakara, 2/143) ayetinde geçen "vesetan" kelimesini delil getirir (el-Aynî, Umdetü'l-Kârî fî Şerhi Sahihi'l-Buhârî, Istanbul 1309, VI, 539). 

Çeşitli rivayetlerde Firdevs Cenneti'nin güzellikleri dile getirilmiştir. Bütün ayet, hadis ve âlimlerin

yorumlarından Cennet'in birçok tabakası olduğu anlaşılmaktadır. Bu tabakalardan bazılarının daha yüce ve nimetlerinin daha güzel veya daha efdal olması sebebiyle isimleri bize bildirilmiştir. Firdevs Cenneti mertebece en yüksek olan Cennet tabakasıdır. (Ayrıca bkz. et-Taberi, Tefsir, Mısır 1954, XVI. 37-8)