ŞEYH EDEBALİ'NİN OSMAN BEYE NASİHATI

hilmi kemal
MODERATÖRTartışma - 00:46


Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında yaşamış bir İslam ilahiyatçısı-din bilgini, Ahi şeyhi, Osman Gazi'nin kayınpederi ve hocası, Orhan Gazi'nin dedesi bir anlamda da sonradan imparatorluk olacak Osmanlı Devleti'nin fikir babasıdır.

ŞEYH EDEBALİ'NİN OSMAN BEYE NASİHATI

Oğul ,

Insanlar vardir, şafakta doğar, gün batarken ölürler !
Unutma ki dünya sandığın kadar büyük değildir !
Iki paralik güneşe aldanip sonrada karda, ayazda kavrulup gitme
Güçlüsün akillisin söz sahibisin !

Ama ;

Bunlari nerede nasil kullanacağini bilmezsen,
Sabah rüzgarinda savrulup gidersin.
Öfken ve benliğin bir olup aklini yener !
Daima sabirli, sebatli ve iradene sahip olasin.
Azminden dönme !
Çiktiğin yolu taşiyacağin yükü iyi bil !
Her işin gereğini vaktinde yap.
Açik sözlü ol ! Her sözü üstüne alma !
Gördün söyleme, bildin bilme
Sözünü unutma ! sözü söz olsun diye söyleme !
Anani atani say bereket büyüklerle beraberdir !
Sevildiğin yere sik gidip gelme, muhabbetin kalkar, itibar olmaz.

Üç kişiye aci ;
Cahiller arasinda alime,
Zenginken fakir düşene,
Hatirli iken itibarini kaybedene !

Unutma ki yüksekte yer tutanlar, aşağidakiler kadar emniyette değildir.

Ululanma, düşmanini hor görme !

Düşmanini çoğaltma, düşmanliğin başini da sonunu da sen belirle !
Hakli olduğunda kavgadan korkma
Bilesin ki
Atin iyisine doru yiğidin iyisine deli derler !

Ey oğul ! Beysin...
Bundan sonra öfke bize, uysallik sana...
Gücengeçlik bize, gönül almak sana...
Suçlamak bize, katlanmak sana...
Geçimsizlikler, çatişmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazliklar bize,
adalet sana...
Kötü söz, şom ağiz, haksiz yorum bize, bağişlamak sana...
Ey Oğul ! Bundan sonra bölmek bize, bütünlemek sana...
Üşengeçlik bize, uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana...
Ey Oğul ! sabretmesini bil. Vaktinden önce çiçek açmaz.
şunu da unutma ! Insani yaşat ki devlet yaşasin.
Ey Oğul ! Yükün ağir, işin çetin, gücün kila bağli.
ALLAH YARDIMCIN OLSUN.

Günlerini say, servetini say, büyüklerini say, ama YERİNDE SAYMA !
Eşini beğen, işini beğen, aşını beğen, ama KENDİNİ BEĞENME !
Emek ver, kulak ver, bilgi ver, ama hiçbir zaman BOŞ VERME !
Hedefe koş, cihada koş, yardıma koş, ama ORTAK KOŞMA !
Fidan büyüt, garip doyur, çocuk besle, ama KİN BESLEME !
Satıcı ol, alıcı ol, kalıcı ol, bulucu ol, ama BÖLÜCÜ OLMA !
Paranı ver, selam ver, canını ver, ama SIRRINI VERME !
Davet et, hayret et, affet, tevbe et, ama İHANET ETME !
Okumaktan zarar gelmez, oku, ama, LANET OKUMA !
Elini aç, gözünü aç, kapını aç, ama AĞZINI AÇMA !
Rakibini geç, sınıfını geç, ama GÜLÜP GEÇME !
Ev al, araba al, abdest al, ama BEDDUA ALMA !
Zulmü devir, nefsi devir, ama ÇAM DEVİRME !
Yaklaş, konuş, tanış, ama UŞAKLAŞMA !
Seslen, uslan, ama YASLANMA !
Doğrul, devril, ama EĞRİLME !
İtil, atıl, ama SATILMA !

"- Ey Oğul!

Beysin, bundan sonra öfke bize; uysallık sana... Güceniklik bize; gönül alma sana... Suçlamak bize; katlanmak sana... Acizlik yanılgı bize; hoş görmek sana... Geçimsizlikler, çatışmalar, uyumsuzluklar, anlaşmazlıklar bize; adalet sana... Kötü göz, şom ağız, haksız yorum bize; bağışlama sana..."

"- Ey Oğul!

Bundan sonra bölmek bize; bütünlemek sana.. Üşengeçlik bize; uyarmak, gayretlendirmek, şekillendirmek sana..."

"- Ey Oğul!

Yükün ağır, işin çetin, gücün kıla bağlı.. Allah (c.c.) yardımcın olsun. Beyliğini mübarek kılsın. Hakk yoluna yararlı etsin. Işığını parıldatsın. Uzaklara iletsin. Sana yükünü taşıyacak güç, ayağını sürçtürmeyecek akıl ve kalp versin."

"Sen ve arkadaşlarınız kılıçla, bizim gibi dervişler de düşünce, fikir ve dualarla bize va'd edilenin önünü açmalıyız. Tıkanıklığı temizlemeliyiz."

"Sabır çok önemlidir. Bir bey sabretmesini bilmelidir. Vaktinden önce çiçek açmaz. Ham armut yenmez; yense bile bağrında kalır. Bilgisiz kılıç da tıpkı ham armut gibidir."

"Milletin kendi irfanı içinde yasasın. Ona sırt çevirme. Her zaman duy varlığını. Toplumu yöneten de, diri tutan da bu irfandır."

"En büyük zafer nefsini tanımaktır. Düşman, insanın kendisidir. Dost ise, nefsi tanıyanın kendisidir."

"Ülke, idare edenin, oğullan ve kardeşleriyle bölüştüğü ortak malı değildir. Ülke sadece idare edene aittir. Ölünce, yerine kim geçerse, ülkenin idaresi onun olur. Vaktiyle yanılan atalarımız, sağlıklarında devletlerini oğulları ve kardeşleri arasında bölüştürdüler. Bunun içindir ki, yaşayamadılar, yaşatamadılar.." (Bu nasihat Osmanlı'yı 600 sene yaşatmıştır.)

"İnsan bir kere oturdu mu, yerinden kolay kolay kalkamaz. Kişi kıpırdamayınca uyuşur. Uyuşunca laflamaya başlar, laf dedikoduya dönüşür. Dedikodu başlayınca da gayri iflah etmez. Dost, düşman olur; düşman, canavar kesilir..."

"Akacak kan boş yere akmamalı. Ona yol ve yön lazım.. Zîra kan, toprak sulamak için akmaz. Kişinin gücü, günün birinde tükenir, ama bilgi yaşar. Bilginin ışığı, kapalı gözlerden bile içeri sızar, aydınlığa kavuşturur."

"Hayvan ölür, semeri kalır; insan ölür eseri kalır. Gidenin değil, bırakmayanın ardından ağlamalı... Bırakanın da bıraktığı yerden devam etmeli."

"Savaşı sevmem. Kan akıtmaktan hoşlanmam. Yine de bilirim ki, kılıç kalkıp inmelidir. Fakat, bu kalkıp-iniş yaşatmak için olmalıdır. Hele kişinin kişiye kılıç indirmesi bir cinayettir. Bey memleketten öte değildir. Bir savaş, yalnızca bey için yapılmaz."

"Durmaya, dinlenmeye hakkımız yok. Çünkü, zaman yok, süre az..."

Yalnızlık korkanadır. Toprağın ekin zamanını bilen çitfçi, başkasına danışmaz. Yalnız başına kalsa da... Yeter ki, toprağın tavda olduğunu bilebilsin."

"Sevgi da'vanın esası olmalıdır. Sevmek ise, sessizliktedir. Bağırarak sevilmez. Görünerek de sevilmez."

"Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez. Osman, geçmişini iyi bil ki, geleceğe sağlam basasın. Nereden geldiğini unutma ki, nereye gideceğini unutmayasın..."


İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.