«Üsâme'nin babasını Rasûlüilah (s.a.v,) senin babandan daha çok severdi. Üsâme'yî ise senden daha çok severdi».[1]
Şimdi, Hicretten yedi yıl önce Mekke'deyiz.
Rasûlüllah, (s.a.v.) Kureyş'in kendisine ve ashabına yaptığı eziyetlere dayanabildiği kadar dayanmaktadır.
O, hayatını devamlı üzüntü ve felâketler dizisi haline getiren davet endişesi ve yüklerini taşımaktadır.
İşte o böyle bîr haldeyken hayatında sevinç şimşeği çaktı. Müjdeci ona, Ümmü Eymen'İn bir çocuk dünyaya getirdiğini müjdelemeye geldi.
Rasûlüllah'm (s.a.v.) yüzünde sevinç befirip güzel yüzü memnuniyetten parladı.
Rasûlüllah'a bütün bu sevinci getiren mutlu çocuk kimdi acaba? Evet o, Zeyd'in oğlu Üsâme'ydi.
Ashabdan hiçbiri Rasûlüllah'ın [s.a.v.) yeni doğan çocuğa duyduğu sevinci yadırgamadı. Çünkü onlar, Üsâme'nin anne ve babasının Rasûlüllah'ın fs.a.v.) yanındaki yerlerini ve mertebelerini biliyorlardı.
Çocuğun annesi, Ümmü Eymen lâkaplı Hâbeşli Bereke idi.
Ümmü Eymen, Peygamberimizin annesi Amine bint Vehb'in cariyesi idi. Amine'nin sağlığında ve vefatından sonra Rasûlüllah'a (s.a.v.) bakmış ve büyütmüştü. Rasûlüllah (s.a.v,) kendisinin başka bîr annesi daha olduğundan habersiz olarak dünyaya gözlerini açmıştı.
Onu çok derîn ve içten bir sevgiyle sevmişti. Çok defa şöyle derdi;
— o benim annemden sonra annemdir, benim ailemden hatıradır».
İşte bu kadın, şanslı çocuğun annesiydi. Babası ise; Rasûlüllah'ın (s.a.v.) sevgilisi Zeyd İbn-i Harise'ydi ki, o İslâm'dan önce evlât edindiği oğluydu. Onun dostu, sırdaşı, ailesinin bir ferdi ve İslâm'dan sonra da en çok sevdiği kimseydi.
Müslümanlar başka hiçbir çocuğun doğumuna sevinmedikleri kadar Üsâme İbn-i Zeyd'in doğumuna1 sevinmişlerdi. Bunun sebebi; Pey-gamber'i sevindiren herşeyin onları da sevindirmesi, onun kalbine memnuniyet veren her şeyin onları da memnun etmesiydi.
Şanslı çocuğa; «Sevgili ve Sevgilinin oğlu» lâkabını vermişlerdi. Müslümanlar küçük Üsâme'ye bu lâkabı vermekte mübalâğa etmemişlerdi. Çünkü Rasûlüllah (s.a.v.) onu bütün dünyanın gıpta edeceği bir şekilde seviyordu. Üsârne'nin yaşı, Rasûiüllah'm (s.a.v.) torunu, Fâtı-ma'nın oğlu Hasan'ın yaşına yakındı.
Hasan; beyaz, parlak yüzlü ve son derece güzeldi. Dedesi Rasû-lüllah'a (s.a.v.) çok benzerdi.
Üsâmeise; siyah derili ve yassı burunluydu. Habeşli annesine çok benzerdi.
Fakat Rasûlüllah (s.a.vj sevgi yönünden ikisini ayırdetmezdi. Üsâ-me'yi alır bir dizine, Hasan'ı alır diğer dizine koyar, sonra ikisini göğsüne basar, şöyle derdi :
«— Yâ Rabbi! Ben bunları seviyorum, sen de sev». Şu da Rasûlüiiah'in (s.a.v.) Üsâme'yi sevdiğine delildir :
Bir defasında, Üsâme'nin ayağı kapının eşiğine takılıp düştü. Alnı yarılmış ve yarasından kan akmıştı. Hz. Peygamber, Aîşe'den onun yarasının kanını temizlemesini istedi ama Aişe temizlemek istemedi.
Rasûlüllah (s.a.v.) kalkıp çocuğun yanına gitti. Alnındaki yarığı emmeye başladı, tatlı ve şefkatli kelimelerle gönlünü alarak kanı tükürdü.
Rasûiüliah (s.a.v,) Üsâme'yi küçükken sevdiği gibi gençken de sevmiştir.
Kureyş eşrafından Hâkim İbn-i Hazam Rasûlüllah'a (s.a.v.) Yemen Hükümdarlarından Zuyezen'e ait, Yemen'den elli altın dinara satın aldığı kıymetli bir elbiseyi hediye etmek istemişti. O sırada Hâkim müs-lüman olmadığı için, Rasûiüliah {s.a.v.) onun hediyesini kabul etmemiş, elbiseyi ondan parasıyla satın almıştı.
Peygamber o elbiseyi sadece bir Cuma günü giymiş sonra Üsâme İbn-i Zeyd'e vermişti. Üsâme o elbiseyle, muhacir ve ensara mensup akranları arasında dolaşmaya başlamıştı.
Ergenlik çağına gelince, Üsâme de Rasûlüllah'ın (s.a.v.) sevgisini hakeden güzel davranışlar ve yüce hasletler görüldü.
Onun keskin bir zekâsı, olağan üstü bir cesareti, işleri yoluna koyacak tam bir bilgisi vardı. Bayağı şeylerden tiksinen, temiz, namuslu, insanlar tarafından sevilen, dost edilen ve dostluk kurulabilen, Allah'ın sevdiği dindar ve takvaiı birisiydi.
Uhud harbinde, Üsâme ve bazı sahabe çocukları Allah yolunda cihâd etmek isteyerek Rasûlüllah'a (s.a.v.) geldiler. Rasûlüllah (s.a.v.) onların bir kısmını kabul etti. Yaşlan küçük olduğu için bir kısmını da geri çevirdi. Üsâme de geri çevrilenler arasında idi. Rasûlüllah'ın (s.a.v.) sancağı altında savaşamamanın üzüntüsüyle küçük gözlerinden yaş akıta akita geri dönmüştü.
Hendek savaşında Üsâme, yine bir grup sahabe çocuğuyla birlikte gelip Rasûlüllah'în fs.a.v.) kendisine izin vermesi için boyunu yüksek göstermeye çalışıyordu. Peygamber acıdığı için ona izin verdi.
İşte Üsâme, daha onbeş yaşındayken Allah yolunda cihâd için kılıç kuşanrruş oldu.
Huneyn'de müslümanlar mağlûp olduğunda Üsâme, Rasûlütlah'ın (s.a.v.) amcası Abbas, amcasının oğlu Ebû Sufyan ve altı sahâbî ile birlikte olduğu yerde kalmıştı. Rasûlüllah (s.a.v.) bu kahraman ve imanlı küçük toplulukla ashabının yenilgisini zafere çevirmeye, müşrikler öldürür diye korkup kaçan müslümanîarı durdurmaya muvaffak olmuştu.
Mû'te'de yaşı onsekizin altında olmakla beraber Üsâme, babası Zeyd İbn-i Harîse'nin sancağı altında savaştı. Babasının yere yıkılışını gözleriyle gördü. Metanetinden hiç birşey kaybetmedi. Arkasından Cafer İbn-i Ebî Talib'in sancağı altında dövüşmeye devam etti. O da yere yıkılınca, Abdullah İbn Ravaha'nin sancağı altında dövüşmeye devam etti. O da iki arkadaşına kavuşunca, Halid İbnu'i-Velîd'in sancağı altında dövüştü. Nihayet o, küçük orduyu Bizanslılar'ın pençelerinden kurtardı.
Üsâme, babası için Allah'tan ecir dileyerek, pâk cesedini Suriye hududunda bırakıp, onun üzerinde şehîd düştüğü atına binerek Medine'ye döndü.
Hicretin 11. yılında, Rasûiüllah (s.a.v.] Bizanslılarla harbetmek için bir ordu hazırlanmasını emretti. O orduya Ebû Bekr, Ömer, Sa'd İbn-i Ebî Vakkas, Ebû Ubeyde İbnu'l-Cerrah ve diğer büyük sahabîleri verdi. Üsâme'yi de henüz yaşı yirmiyi geçmediği halde, bu orduya komutan tayin etti. Ona, atlarla Beika sınırlarına ve Bizans ülkesinden Gazze'nin yakınındaki Darum kalesine ayak basmalarını emretti.
Ordu hazırlandığı sırada Rasûiüllah (s.a.v.) hastalandı. Hastalığı artınca, Rasûlüllah'ın (s.a.v.) durumunun açığa kavuşmasını bekleyerek ordu hareket etmekten vazgeçti.
Üsâme şöyle anlatır :
«— Peygamber'în hastalığı artınca, yanına gitmiştim. Benimle birlikte başkaları da vardı. Yanma girdiğimde, hastalığın şiddetinden susmuş olduğunu ve konuşmadığını gördüm. Rasûiüllah (s.a.v.) elini semaya kaldırdı, sonra benim üzerime koydu. Anladım ki, benim için duâ ediyordu».
Çok geçmedi, Rasûfüliah (s.a.v.) hayattan ayrıldı. Ebû Bekr'e biat edildi. Ebû Bekir, Üsâme'nîn hareket etmesini emretti. Ancak Ensar'-dan.bir grup Üsâme'nin hemen hareket etmemesi görüşünü ileri sürdü. Ömer İbnu'I-Hattab'ın bu konuda Ebû Bekir'le konuşmasını isteyerek şöyle dediler :
«— Hemen bizim tarafımızdan ona ulaştır: Bu işe, yaşı Üsâme'den daha büyük birisini tayin etsin». Ebû Bekir, Ömer'den Ensar'ın görüşünü duyar duymaz oturuyordu yerinden fırladı ve Ömer'in sakalından tutup hiddetle
«— Ey Hattab oğlu!.. Onu Rasûlüllah (s.a.v.) tayin etti ve sen benden almamı mı istiyorsun. Vallahi böyle birşey olamaz» dedi.
Ömer halkın yanına dönünce ona ne yaptığını sordular. O da şöyle cevap verdi :
«Çekilin başımdan, sizin yüzünüzden Rasûlüllah'ın (s.a.v.} halifesinden azar işittim».
"Ordu, genç komutanın idaresi altında hareket ettiğinde hayvan üzerindeki Üsâme'yi Rasûlüliah'ın (s.a.v.) halifesi yaya olarak uğurladı. Üsâme ona şöyle dedi :
«— Ey Rasûlüllah'ın (s.a.v.) halifesi! Vallahi ya sen hayvana bineceksin, ya da ben ineceğim». Ebû Bekir şöyle cevap verdi :
«— Vallahi, ne sen ineceksin, ne de ben hayvana bineceğim. Allah yolunda bir müddet ayaklarım toziansa ne çıkar?» Daha sonra şunları söyledi :
«— Dinini, üzerine aldığın emânetini ve işinin sonuçlarını Allah'a havale ediyorum. Sana Rasûlüllah'ın (s.a.v.) emrettiğini yerine getirmeni tavsiye ediyorum». Kulağına eğilip :
«— Eğer bana Ömer'in yardım etmesini uygun görürsen, ona benim yanımda kalması için izin ver» dedi. Bunun üzerine Üsâme, Ömer'in kalmasına müsâade etti.
Üsâme İbn-i Zeyd orduyla yola çıktı. Rasûlüllah'ın (s.a.v.) kendisine emrettiği herşeyi yerine getirdi. Müslümanların atlarını Belka sınırlarına ve Filistin'deki Darum kalesine sürdü. Böylece müslümanların kalplerinden Bizanslı korkusunu attı.
Suriye'yi, Mısır'ı ve Atlas okyanusuna kadar bütün Kuzey Afrika'yı fetih için yol açmış oldu.
Üsâme babasının üzerinde şehîd edildiği atına binerek, miktarını tahmin edenlerinkinden fazla ganîmet elde ederek döndü. Hattâ şöyle denilmiştir :
«—Üsâme İbn Zeyd'in ordusundan daha sağlam ve dafa çok ganimet getiren ordu görülmemiştir».
Üsâme hayatı boyunca Rasûlülfah'a (s.a.v.) karşı vefa ve onun şahsına duyulan saygıdan dolayı müslümanların saygı ve sevgisini görmüştür.
Hz. Ömer ona, oğlu Abdullah'a bağladığı aylıktan daha fazlasını bağlamıştı. Abdullah babasına şöyle dedi :
«—. Babacığım! Sen Üsâme'ye dörtbin, bana da üçbin bağladın. Onun babası senden daha üstün değildi ve o da benden üstün değildir». Ömer :
«—. Heyhat... Rasûlüllah [s.a.v.) onun babasını seninkinden daha çok severdi. Onu da senden daha çok severdi...»
Bunun üzerine Abdullah İbn-i Ömer kendisine bağlanan aylığa razı oldu.
Ömer İbnu'l-Hattab Üsâme İbn-i Zeyd'le karşılaştığında şöyle derdi: «— Merhaba komutanım...» Buna hayret eden birisini görürse şöyle derdi :
«—Rasûlüllah [s.a.v.) onu bana komutan tayin etmişti».
Allah bu büyük zatlara rahmet etsin. Tarih; Rasülüllah'in (s.a.v.) ashabından daha büyük, daha olgun ve daha faziletlisini tanımamıştır.[2]
[1] Hz. Ömer'in Oğluna Söylediği Söz
[2] Üsâme İbn Zeyd hakkında geniş bilgi için aşağıdaki eserlere bakıntz
1- Eİ-İsabe (Mustafa Muhammed baskısı), İ/46
2- EI-İstîab (El-İsabe'nin haşiyesi), 1/34-36
3- Takrîbu't-tehzîb, i/53
4- Ez-Zehebî, Tarîhu'l-İslâm, H/270-272
5- Et-Tabqkatu'l-kubra, IV/61-72
6- El-Iber, 1/95
7- Ebu'I-futuh et-Tunisî, MSn ebtalı'na'ilezîne sanau't-tarih, s. 33-39
8- Kadetu fethi'ş-Şam ve Mısr, s. 33-51
9- El-A'lâm, S. 281,282
Dr. Abdurrahman Re’fet el-Bâşâ, Sahabe Hayatından Tablolar, Uysal Kitabevi: 1/177-182.
0 Yorumlar